Czym się różnią: probiotyk, symbiotyk, postbiotyk i prebiotyk?

Flora jelitowa, znana również jako mikrobiota jelitowa, to złożony ekosystem bilionów mikroorganizmów zamieszkujących nasz przewód pokarmowy. Te mikroorganizmy, w tym bakterie, grzyby i wirusy, odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia jelit oraz całego organizmu. Równowaga mikrobioty jelitowej wpływa na wiele aspektów zdrowia.

1. Na jakie aspekty zdrowia ma wpływ flora jelitowa?
2. Czym są probiotyki?
3. Czym są prebiotyki?
4. Czym są postbiotyki?
5. Czym są symbiotyki?
6. Podsumowanie

Na jakie aspekty zdrowia ma wpływ flora jelitowa?

• Trawienie i wchłanianie składników odżywczych: Mikroorganizmy pomagają w rozkładzie pokarmów i wchłanianiu witamin oraz minerałów.
• Odpowiedź immunologiczna: Mikrobiota wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego, chroniąc przed patogenami.
• Zdrowie metaboliczne: Reguluje metabolizm glukozy i lipidów, co wpływa na masę ciała i ryzyko chorób metabolicznych.
• Zdrowie psychiczne: Poprzez oś jelitowo-mózgową, mikrobiota wpływa na nastrój i funkcje poznawcze.
• Zapobieganie chorobom zapalnym: Odpowiednia mikrobiota może chronić przed chorobami zapalnymi jelit, takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

W kontekście dbania o zdrowie jelit oraz mikrobioty warto zrozumieć różnice między probiotykami, symbiotykami, postbiotykami i prebiotykami.

Czym są probiotyki?

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które spożywane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne. Działają one głównie poprzez kolonizację jelit, wspierając równowagę mikrobioty i hamując rozwój patogennych bakterii.

• Przykłady: Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces boulardii.
• Źródła: Jogurt, kefir, kiszonki, suplementy diety.

Badania wykazały, że regularne spożywanie probiotyków może poprawić równowagę mikroflory jelitowej i przynieść korzyści zdrowotne, takie jak zmniejszenie objawów zespołu jelita drażliwego (IBS) .

Czym są prebiotyki?

Prebiotyki to składniki pokarmowe, które nie są trawione przez ludzki organizm, ale stanowią pożywkę dla korzystnych bakterii jelitowych. Prebiotyki wspierają wzrost i aktywność probiotyków, poprawiając zdrowie jelit.

• Przykłady: Inulina, fruktooligosacharydy (FOS), galaktooligosacharydy (GOS).
• Źródła: Cykoria, cebula, czosnek, banany, pełnoziarniste produkty zbożowe.

Badania pokazują, że prebiotyki mogą stymulować wzrost korzystnych bakterii w jelitach, co może przynieść liczne korzyści zdrowotne, w tym poprawę trawienia i wzmocnienie układu odpornościowego.

Czym są postbiotyki?

Postbiotyki to metabolity produkowane przez mikroorganizmy probiotyczne w trakcie fermentacji. Mogą to być krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), enzymy, białka, peptydy i inne bioaktywne związki. Postbiotyki nie zawierają żywych bakterii, ale mają działanie prozdrowotne.

• Przykłady: Maślan, propionian, octan.
• Źródła: Fermentowane produkty spożywcze oraz specjalne suplementy zawierające wyizolowane postbiotyki.

Badania sugerują, że postbiotyki mogą przynosić korzyści zdrowotne podobne do probiotyków, w tym poprawę zdrowia jelit oraz wzmocnienie układu odpornościowego.

Czym są symbiotyki?

Symbiotyki to produkty, które łączą w sobie probiotyki i prebiotyki, działając synergistycznie. Symbiotyki dostarczają jednocześnie korzystne mikroorganizmy oraz substancje, które wspierają ich wzrost i aktywność.

• Przykłady: Suplementy diety zawierające zarówno probiotyki (np. Lactobacillus) jak i prebiotyki (np. inulina).
• Źródła: Specjalnie formułowane produkty spożywcze i suplementy diety.

Badania wskazują, że symbiotyki mogą być bardziej skuteczne niż same probiotyki lub prebiotyki, ponieważ łączą korzyści obu tych składników.

Podsumowanie

Dbanie o zdrowie jelit jest kluczowe dla ogólnego zdrowia organizmu. Probiotyki, prebiotyki, symbiotyki i postbiotyki pełnią różne, ale komplementarne role w utrzymaniu równowagi mikrobioty jelitowej. Probiotyki dostarczają żywe, korzystne mikroorganizmy, prebiotyki stanowią pożywkę dla tych bakterii, symbiotyki łączą oba elementy w jednym produkcie, a postbiotyki dostarczają bioaktywne związki produkowane przez bakterie. Włączenie tych składników do diety może przynieść liczne korzyści zdrowotne i przyczynić się do poprawy jakości życia.

Autor: Łukasz Domeradzki

Bibliografia:

• Gibson, P. R., & Shepherd, S. J. (2010). Evidence-based dietary management of functional gastrointestinal symptoms: The FODMAP approach. Journal of Gastroenterology and Hepatology, 25(2), 252-258.
• McFarland, L. V., & Dublin, S. (2008). Meta-analysis of probiotics for the treatment of irritable bowel syndrome. World Journal of Gastroenterology, 14(17), 2650-2661.
• Slavin, J. (2013). Fiber and prebiotics: mechanisms and health benefits. Nutrients, 5(4), 1417-1435.
• Szajewska, H., et al. (2016). Meta-analysis: Lactobacillus rhamnosus GG for abdominal pain-related functional gastrointestinal disorders in childhood. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 44(4), 388-403.
• Tsilingiri, K., & Rescigno, M. (2013). Postbiotics: what else? Beneficial Microbes, 4(1), 101-107