Który probiotyk wybrać?

Szczep Lactiplantibacillus plantarum (wcześniej Lactobacillus plantarum) został odkryty w wyniku badań nad fermentowanymi produktami spożywczymi około stu lat temu. Jego klasyfikacja taksonomiczna zmieniła się z czasem, kiedy to zaczęto stosować zaawansowane techniki badawcze, takie jak analiza DNA. Jest to jeden z najpopularniejszych probiotyków, dzięki czemu łatwo znaleźć informacje na temat jego działania. Badany był zarówno w pojedynkę, jak i w zestawach probiotycznych, zarówno na zwierzętach, jak i u ludzi.

1. Charakterystyka L. plantarum
2. Rola mikrobioty jelitowej
3. Zagrożenia dla mikrobioty
4. Jakie efekty może przynieść suplementacja L. plantarum?

Charakterystyka L. plantarum

Pierwsze doniesienia o tym szczepie pojawiły się w latach dwudziestych XX wieku, kiedy to naukowcy zaczęli intensywnie badać bakterie kwasu mlekowego (LAB) obecne w różnych fermentowanych produktach, takich jak kiszone warzywa, jogurty czy kwas chlebowy. L. plantarum szczególną uwagę zwrócił na siebie ze względu na występowanie w kiszonkach warzywnych.

Smak kimchi

Jego rola znana jest w tradycyjnych procesach fermentacji w różnych kulturach na całym świecie. Na przykład w Korei, gdzie kiszenie kapusty do produkcji kimchi jest praktykowane od wieków, Lactiplantibacillus plantarum odgrywa kluczową rolę w procesie fermentacji, nadając kimchi jego charakterystyczny smak i właściwości.

Bakteria ta jest zdolna do fermentacji wielu cukrów, produkując głównie kwas mlekowy. Ma także zdolność przylegania do komórek jelitowych, co sprzyja jej kolonizacji i korzystnemu wpływowi na mikrobiotę jelitową.

Rola mikrobioty jelitowej

Korzystna mikrobiota jelitowa to złożony ekosystem mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia. Fizycznie tworzy barierę ochronną na błonie śluzowej jelit, zapobiegając kolonizacji patogenów i uszkodzeniom. Dzięki fermentacji niestrawionych resztek pokarmowych produkuje krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), takie jak maślan, propionian i octan, które stanowią źródło energii dla komórek jelitowych, wzmacniają barierę jelitową i działają przeciwzapalnie. Mikrobiota uczestniczy w dojrzewaniu układu odpornościowego i produkcji przeciwciał. Dodatkowo syntetyzuje witaminy B i K oraz neuroprzekaźniki.

Zagrożenia dla mikrobioty

Stosowanie probiotyków jest wskazane w sytuacjach, gdy mikrobiota jelitowa jest zagrożona lub zaburzona przez liczne czynniki ryzyka.

Antybiotyki i inne leki

Antybiotykoterapia, choć konieczna do zwalczania infekcji, niszczy również korzystne bakterie jelitowe, prowadząc do dysbiozy, czyli zaburzenia równowagi między korzystnymi a innymi szkodliwymi bakteriami w jelitach. Inne leki, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i inhibitory pompy protonowej (IPP), również mogą negatywnie wpływać na mikrobiotę.

Stres w sporcie i w pracy

Stres zarówno fizyczny (np. w sporcie), jak i emocjonalny (np. w pracy) to kolejne ważne zagrożenie dla stanu mikrobiologicznego jelit. Niewłaściwa dieta, bogata w cukry i tłuszcze, uwzględniająca alkohol, a uboga w błonnik, również sprzyja dysbiozie.

Przykładowe probiotyki w żywności

Jakie efekty może przynieść suplementacja L. plantarum?

W maju 2024 roku opublikowano przegląd badań i analizę wyników eksperymentów z udziałem ludzi, oceniając dowody naukowe dotyczące wpływu spożycia probiotyków Lactiplantibacillus plantarum na różne stany zdrowotne. Spośród 11831 zidentyfikowanych badań 18 uwzględniono w analizie.

Stan jamy ustnej i dziąseł

Odnotowano, że suplementacja probiotykami zawierającymi L. plantarum, zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z innymi probiotykami, może poprawić stan zdrowia jamy ustnej, uwzględniając zmniejszenie głębokości kieszonek dziąsłowych.

Bóle brzucha, odporność, serce i cholesterol

Zaobserwowano też korzyści w kontekście żołądkowo-jelitowym, w tym istotne zmniejszenie bólów brzucha. W przypadku chorób zakaźnych wykazano, że L. plantarum może działać poprzez obniżenie poziomu białka C-reaktywnego (CRP). Dodatkowo wykazano pewne korzyści dla układu sercowo-naczyniowego, takie jak obniżenie całkowitego cholesterolu i cholesterolu LDL.

Źródła:

Aljohani, A., Rashwan, N., Vasani, S., Alkhawashki, A., Wu, T. T., Lu, X., Castillo, D. A., & Xiao, J. (2024). The Health Benefits of Probiotic Lactiplantibacillus plantarum: A Systematic Review and Meta-Analysis. Probiotics and antimicrobial proteins, 10.1007/s12602-024-10287-3. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s12602-024-10287-3